Shockmounts in de Eames Lounge Chair
Iedere Eames lounge chair heeft 4 shockmounts die zorgen voor de beweging in de stoel. Twee in de zitting en twee in de rugschaal. Tot zover niets nieuws. Helaas zijn deze shockmounts ook de achilleshiel van de stoel.
Iedere stoel zal naar verloop van tijd problemen krijgen met de shockmounts, omdat het rubber verouderd en harder wordt. Hierdoor zal de vering van de stoel minder worden en de belasting op de schalen en verlijming groter.
Shockmounts worden op de houten schalen gelijmd. Als een shockmount los komt dan kunnen de gevolgen behoorlijk heftig zijn. Niet alleen kan de stoel (zwaar) beschadigen, maar het kan ook lichamelijke gevolgen hebben voor de persoon die op dat moment in de stoel zit. Als de rug afbreekt is de kans immers groot dat je achterover op de grond valt.
Je ziet veel Eames stoelen waarbij de shockmounts zijn doorgeboord en vastgezet zijn met bout en moer verbindingen. Vanuit veiligheidsperspectief misschien een begrijpelijke beslissing, maar wat mij betreft ook een ongewenste. De shockmount mag dan definitief vast zitten, de vering van de stoel is ook verdwenen. En de buitenkant van de stoel is onherstelbaar beschadigd.Foto 1, 2
Wanneer shockmounts vervangen?
Er is geen precies moment te noemen waarop shockmounts vervangen moeten worden. De informatie die erover te vinden is loopt behoorlijk uiteen. Soms wordt vervanging na een periode van 15-20 jaar aangegeven, soms na een periode van 30-50 jaar. Ik zie 15-20 jaar als het meest realistisch.
Een betere manier is om de vering aan beide kanten van de stoel te vergelijken. Nog beter is het verwijderen van de armlegger om shockmount te bekijken. Zeker als je kunt zien dat de lijm begint te wijken aan de buitenkant van de shockmount, is het tijd voor vervanging.Foto 3, 4
Aan nieuwe shockmounts zou een gewicht van circa 120 kg moeten kunnen hangen. Maar hoe test je dat bij een stoel van 15-20 jaar oud, als je niet zeker bent of de shockmount of de verlijming nog goed is? Mocht in zo’n situatie een shockmount losschieten, dan heb je in het meest positieve scenario alleen een afgebroken shockmount. Het risico dat er meer afbreekt is groot. Dus het blijft lastig te bepalen of vervangen nodig is, als er nog geen zichtbare of voelbare verandering is ontstaan.Foto 5
Gevolgen van verouderde shockmounts
Met een eenvoudige Google search vind je al snel beeld van de gevolgen van shockmounts die, op diverse manieren, afgebroken zijn. De grootste impact zijn de beschadigingen aan de buitenste fineerlaag. Die zijn niet of bijna niet onzichtbaar te repareren. Schade aan de binnenste fineerlagen is wel goed te repareren.Foto 6,7,8
De verschillende typen shockmounts
De originele Herman Miller stoelen werden voorzien van volledig rubberen shockmounts, met aan de binnenkant een metalen plaat en schroefpotjes. Soortgelijke shockmounts van neopreen rubber worden geleverd door Design Restoration Spares. Zij zeggen dat deze 100% vergelijkbaar zijn.
De originele Vitra shockmounts bestaan uit twee metalen platen met daartussen rubber. De verbinding metaal op hout zal beter zijn dan rubber op hout. De meest zwakke plek zal nu de andere kant van de metalen plaat worden, waar het rubber aan de plaat is gevulkaniseerd. In Nederland zijn deze te bestellen via Vitra dealer Design Onderdelen. Foto 9,10
SKP maakt ook shockmounts die ze verkopen via Etsy. De website van de leverancier geeft weinig toegevoegde informatie.
Welke lijm gebruiken?
Naast de kwaliteit van de shockmount is de verlijming minstens zo belangrijk. Zo niet belangrijker. Verlijming zal rubber op hout of metaal op hout worden, afhankelijk van de toegepaste shockmount.
Via verschillende online forums zijn toegepaste lijmen te vinden:
- 3M 1838 BA
- Devcon 14240
-JB-weld
-Loctite EA9483
-Loctite HY4060
-PC7 Glue
-Petec Bibond
Er staat helaas nooit bij hoe het is afgelopen. Ook is technische data sheets vergelijken vrij lastig, omdat in algemene termen gesproken wordt (b.v. geen rubber op hout of metaal op hout). Daarbij is in dit geval de afschuifkracht van belang en niet de treksterkte. Dus een goed vergelijk tussen de lijmen is niet makkelijk te maken.
Informatie over welke lijm er bijvoorbeeld door Vitra wordt toegepast heb ik nog niet kunnen vinden. Je kunt wel originele Vitra shockmounts kopen, maar zonder lijm of informatie over hoe goed te verlijmen.
Hoe vervang je een shockmount?
Het verwijderen van de shockmount is soms makkelijk. Dat is een mooie bevestiging dat je er op tijd bij bent! Voor de moeilijkere gevallen; er staan op YouTube voldoende filmpjes met instructies voor het goed verwijderen. Ga ze er in ieder geval niet uit breken!!!
Nadat ze verwijderd zijn:
- Zorg dat de alle rubber restanten verwijderd zijn. Goed schuren dus;
- Zorg dat de nieuwe shockmount vlak ligt;
- Zorg voor goede ontvetting van zowel het hout als de shockmount;
- Zorg dat er voldoende lijm tussen de shockmount en het hout zit;
- Gebruik lijmklemmen met de juiste druk;
- Verwijder overtollige lijm.
Tip: zorg dat alles klaar ligt om de shockmount erop te zetten. Sommige lijmen worden snel hard, dus je moet door kunnen werken.
Tot slot
Een Eames lounge chair is een prachtige stoel en heerlijk om in te zitten. Tegelijkertijd is het ook een fragiele stoel. Het zou eeuwig zonde zijn als een mooie vintage uitvoering kapot gaat door verouderde shockmounts. Ik hoop dat ik een beetje duidelijkheid heb kunnen geven over de functie van de shockmount en wat de risico’s van veroudering en vervanging zijn. Want we willen natuurlijk zoveel mogelijk stoelen kunnen behouden.
